Gąsiorek (Lanius collurio)

Charakterystyka

To typowy długodystansowiec, który w Polsce przebywa między majem a sierpniem. Nieco większy od wróbla. Sylwetka jest typowa dla dzierzby, stosunkowo długi ogon oraz silny dziób o nieco większej górnej części i hakowato zagiętej, duża głowa. Wyraźny dymorfizm płciowy. Kontrastowo ubarwiony samiec ma jasnoniebiesko szary wierzch głowy, kark i kuper. Grzbiet oraz pokrywy skrzydłowe są kasztanowo – brązowe. Szeroka czarna maska od nasady dzioba przechodzi przez oko i sięga do ucha. Ma białe gardło i różowo-płową pierś. Ogon czarny z białymi plamami u nasady zewnętrznych sterówek. Samica jest dużo bardziej niepozorna. Z wierzchni matowo-rdzawo-brązowa, a od spodu brązowo – biała z półksiężycowymi prążkami białymi. Maska ciemnobrunatna, nie wyraźna i oddzielona od brązowego wierzchu głowy białą linią.

Gąsiorek tak jak inne dzierzby nadziewa zdobycz na ciernie lub wtyka w rozwidlenie gałązek. Pozwala mu to na magazynowanie pokarmu na krótki czas co będzie ważne, gdy karmi pisklęta a także umożliwia rozrywanie zdobyczy wcześniej unieruchomionej. Warto wiedzieć, że łacińska nazwa rodzajowa oznacza rzeźnika, collurio ma pochodzenie greckie i będzie się odnosić do ptaka drapieżnego. Nazwa naukowa doskonale oddaje naturę ptaka. Poluje na ofiary z zasiadki wypatrując je z krzewu albo innego wysokiego punktu. Często rozkłada ogon, przechyla raz w jedną albo raz w drugą stronę. Drobne gryzonie atakuje podobnie jak ptaki szponiaste, na owady poluje w locie.

Długość ciała to mniej więcej 16-18 cm, rozpiętość skrzydeł około 25 cm waga mniej więcej 23-40 gram.

Pokarm

Żywi się głównie dużymi owadami jak chrząszcze i szarańczaki, pająkami bądź też drobnymi kręgowcami.

Śpiew i głos

Śpiewa raczej rzadko oraz cicho. Świergotliwa pieśń złożona jest głównie z pisków, ćwierkania, kwilenia a także imitacji głosów innych ptaków. Raczej odzywa się stłumionym i nosowym dźwiękiem. Alarmuje zaś głośno i ochryple. Osobniki młodociane żebrzą przenikliwie.

Rozród i gniazdowanie

Gąsiorki zazwyczaj zakładają gniazda w gąszczu ciernistych krzewów w tarninach, głogach, dzikich różach albo pośród pędów jeżyn. Samiec i samica budują wspólnie dość duże głębokie czarkowate gniazdo zwykle do 3 m nad ziemią, wykorzystując do tego korzonki, kłącza i źdźbła nierzadko z dodatkiem patyków, kawałków trzcin oraz mchu wyściełając je wewnątrz drobnym materiałem roślinnym i sierścią. Jeden lęg w roku, składa się mniej więcej 4-6 jaj. Wysiadywane są przez kilkanaście dni, pisklęta przebywają w gnieździe do 16 dni. Po wylocie jeszcze przez około 3 tygodnie są pod opieką rodziców. Gąsiorki są dość często mamkami młodych kukułek.

Biotop

W okresie lęgowym gąsiorek zamieszkuje tereny otwarte porośnięte grupami krzewów i skraje lasów, szczególnie zarośla ciernistych krzewów, kilkuletnie młodniki iglaste rosnące na porębach oraz wiatrowałach. Znajduje się także na torfowiskach, wrzosowiskach, nieużytkach, murawach kserotermicznych i ekstensywnie użytkowanych pastwiskach. Gniazdują od zachodniej Europy do Środkowej Azji. Nie występują w Irlandii, na dużych obszarach Wielkiej Brytanii oraz w środkowej i północnej Skandynawii.